Neidio i'r prif gynnwy

Posibiliadau o Weithredu

  1. Atchwanegiadau asid ffolig

O ystyried y potensial sydd ar gyfer atal llawer o achosion o namau yn y tiwb niwrol, mae’n hanfodol bod menywod yn cael cyfle i gymryd asid ffolig ychwanegol yn eu deiet cyn neu yn ystod wythnosau cynnar y beichiogrwydd. Mae gwybodaeth fanwl gywir am gymeriant asid ffolig y fam yn hynod werthfawr wrth asesu effeithioldeb y cyngor hwn. Ond mae cofnodion o faint yr asid ffolig a gymerir gan ddarpar famau’n wael mewn cofnodion iechyd. Efallai bod y rhesymau dros hyn yn cynnwys yr amser sydd angen i gofnodi hanes deietegol manwl gywir neu ansicrwydd mamau wrth geisio cofio pryd yn union y cymerasant ychwanegion. Er gwaethaf y cyfyngiadau hyn, mae hynny o ddata sydd ar gael a phrofiad o fannau eraill yn awgrymu bod llawer o famau’n methu â chymryd ychwanegion asid ffolig ar yr adegau a argymhellir a bod posibiliadau o atal namau yn y tiwb niwrol yn well heddiw trwy wella cymeriant mamau.

Mesur ataliol amgen yw cadarnhau blawd ag asid ffolig, a fyddai’n golygu cynydd yng nghymeriant y boblogaeth gyffredinol yn hytrach na thargedu mamau’n benodol. Mae’r mesur hwn wedi cael ei gyflwyno mewn sawl gwlad arall sydd wedi arddangos gostyngiad wedyn mewn namau yn y tiwb niwrol. Gallai cynnydd ym maint yr asid ffolig a gymerir gan y boblogaeth arwain hefyd at leihad ym mynychder rhai o glefydau cynhenid y galon a rhai canserau ymhlith oedolion. Mae gwrthwynebwyr cadarnhau blawd wedi dadlau y gallai ymyrraeth o’r fath ar lefel y boblogaeth arwain at ganlyniadau negyddol trwy gynyddu’r risg o rai anhwylderau niwro-ddirywiol ac o ganser y colon, er bod y risgiau hyn yn seiliedig ar astudiaethau o anifeiliaid yn hytrach na bodau dynol.

O ystyried bod gan Gymru gyfraddau namau’r tiwb niwrol sydd gyda’r rhai uchaf yn Ewrop, bod y gostyngiad blaenorol mewn cyfraddau yng Nghymru wedi dod i ben, a bod posibiliadau pellach o ddefnyddio mesurau sylfaenol i atal yr anhwylderau anablol hyn, mae CARIS yn bwriadu datblygu papur trafod gyda golwg ar fynd â’r mater hwn yn ei flaen yng Nghymru.

  1. Patrwm namau yn y tiwb niwrol yng Nghymru

Er na ddarganfuwyd yr un achos amlwg mewn ymchwiliadau blaenorol, bydd CARIS yn gweithio gyda byrddau iechyd perthnasol i chwilio o’r newydd am unrhyw esboniad o’r lefelau uchel a ganfuwyd mewn rhai ardaloedd yng Nghymru, gan gyflwyno unrhyw argymhellion ynghylch gweithredu ymhellach a allai helpu i ostwng cyfraddau yn y dyfodol