Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi cynhyrchu adnodd gwybodaeth ac arweiniad ar fêpio ar gyfer dysgwyr oed uwchradd yng Nghymru. Mae’r ddogfen yn darparu data a gwybodaeth sy’n seiliedig ar dystiolaeth i ysgolion gan gynnwys sut y gallant ymateb i’r fêpio yn eu lleoliad a helpu i fynd i’r afael ag ef trwy bolisi, arferion, a chynnwys y cwricwlwm.
Nid yw'r rhan fwyaf o blant a phobl ifanc yn defnyddio e-sigaréts. Fodd bynnag, mae astudiaethau gan gynnwys Arolwg Iechyd a Lles Myfyrwyr Rhwydwaith Ymchwil Iechyd Ysgolion (SHRN) yng Nghymru wedi dangos bod y defnydd o ddyfeisiau fêpio ymhlith plant a phobl ifanc yn y DU wedi bod ar gynnydd yn y blynyddoedd diwethaf.
Mae arolwg diweddar sy'n rhoi ciplun ar y sefyllfa o ddisgyblion ym mlynyddoedd 7 a 10 o sampl fach o ysgolion uwchradd Cymru wedi canfod bod cyfran y disgyblion blwyddyn 10 sy’n defnyddio e-sigaréts bob dydd tua 9 i 10 y cant.
Er bod newid i fêpio o ysmygu yn dod ag amrywiaeth o fanteision iechyd i ysmygwyr, nid oes unrhyw fudd o fêpio i'r rhai nad ydynt yn ysmygu, yn enwedig plant a phobl ifanc. Am y rheswm hwn, mae eisoes yn anghyfreithlon gwerthu e-sigaréts i bobl o dan 18 oed.
Prin iawn yw'r dystiolaeth ynghylch yr effeithiau ar iechyd sy'n deillio o’r defnydd o dyfeisiau fêpio . Fodd bynnag, mae fêpio yn rhoi pobl ifanc mewn perygl o fod yn gaeth i nicotin, dibyniaeth sy'n effeithio ar eu haddysg, eu hymddygiad a'u bywyd bob dydd.
Datgelodd yr arolwg diweddar sy'n rhoi ciplun ar y sefyllfa, ymhlith dysgwyr Blwyddyn 10 a ddywedodd eu bod yn fêpio yn ddyddiol, fod tua dwy ran o dair yn dangos arwyddion o ddibyniaeth gymedrol neu uchel ar nicotin gan ddefnyddio mesur wedi’i ddilysu.
Mae effaith y ddibyniaeth hon yn cael ei gweld gan ysgolion sydd hefyd yn adrodd am broblemau cynyddol gyda defnyddio e-sigaréts ac ymddygiadau problemus o ganlyniad. Mae penaethiaid wedi adrodd bod y defnydd o e-sigaréts wedi dod yn broblem gynyddol dros y ddwy flynedd ddiwethaf gan olygu eu bod yn gorfod monitro ardaloedd penodol o'u safle ar gyfer fêpio (er enghraifft toiledau). Nododd arweinwyr ysgol hefyd gynnydd mewn gwaharddiadau ysgol yn ymwneud â fêpio yn y flwyddyn academaidd ddiwethaf.
Mewn ymateb i'r pryderon a fynegwyd gan Benaethiaid a rhanddeiliaid mewn lleoliadau addysg a lleoliadau eraill, mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi cynhyrchu adnodd gwybodaeth ac arweiniad ar fêpio.
Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn gweithio gydag ysgolion a rhanddeiliaid eraill i nodi a datblygu deunyddiau ategol ar gyfer ysgolion uwchradd a lleoliadau addysgol eraill i gefnogi gweithrediad y canllawiau. Byddwn yn rhannu'r rhain unwaith y byddant ar gael.
Mae gennym ddiddordeb mewn cael eich adborth ar y ddogfen ganllaw. Cwblhewch a chyflwynwch y ffurflen ar-lein i gofrestru eich adborth.