Ar y dudalen
Mae difftheria, tetanws, pertwsis (y pas), poliomyelitis, Hib (Haemophilus influenzae math b) a hepatitis B yn afiechydon hysbysadwy.
Haint acíwt yw difftheria sydd fel rheol yn effeithio ar y nasoffaryncs a achosir gan y bacteriwm Corynebacterium diphtheria, a gall effeithio ar bob oedran. Mae'r organeb yn cael ei lledaenu gan ddafnau anadlol ac mae ganddi gyfnod deor o ddau i bum diwrnod.
Mae tetanws yn haint a nodweddir gan gyfangiadau cyhyrol poenus. Mae’n cael ei achosi gan y bacteriwm Clostridium tetani a gall effeithio ar unrhyw oedran. Mae'r organeb yn hollbresennol yn yr amgylchedd ac mae ganddi gyfnod deor o un diwrnod i sawl mis.
Haint anadlol yw pertwsis a nodweddir gan byliau sydyn a difrifol o beswch sy'n para am sawl wythnos. Mae'n cael ei achosi gan y bacteriwm Bordetella pertussis a all effeithio ar bob oedran, ond sy'n arbennig o ddifrifol mewn babanod a phlant bach, a gall achosi niwed i'r ymennydd oherwydd hypocsia yn ystod parocsysmau o beswch. Mae'r organeb yn cael ei lledaenu drwy gyswllt uniongyrchol neu ddafnau anadlol yn yr awyr, ac mae ganddi gyfnod deor o 6 i 20 diwrnod.
Mae polio (Poliomyelitis) yn haint a nodweddir gan ymddangosiad acíwt parlys llipa. Mae’n cael ei achosi gan Boliofeirws math 1, 2 neu 3, a gall effeithio ar bob oedran. Mae'r organeb yn cael ei lledaenu gan y llwybr ysgarthol-geneuol ac mae ganddi gyfnod deor o 7 i 14 diwrnod.
Mae afiechyd Hib yn ymddangos fel rheol fel llid yr ymennydd neu epiglotitis. Mae'n cael ei achosi gan y bacteriwm Haemophilus influenzae math b, ac mae'n effeithio'n bennaf ar blant o dan bum mlwydd oed, ond gall effeithio ar unrhyw oedran. Mae'r organeb yn cael ei lledaenu gan ddafnau anadlol ac mae ganddi gyfnod deor o ddau i bedwar diwrnod.
Mae Hepatitis B yn haint ar yr iau / afu a achosir gan feirws hepatitis B (HBV) sy'n effeithio ar bob grŵp oedran. Mae'r organeb yn cael ei lledaenu drwy gyswllt gwaed i waed, cyswllt rhywiol a thrwy drosglwyddo amenedigol o'r fam i'r plentyn, ac mae ganddi gyfnod deor o 45 - 180 diwrnod.
Yn 2017 newidiodd y DU y brechlyn ‘5-mewn-1’ am y brechlyn ‘6-mewn-1’. Roedd y brechlyn ‘5-mewn-1’ yn gwarchod rhag difftheria, tetanws, pertwsis, polio ac afiechyd Hib. Mae’r brechlyn ‘6-mewn-1’ yn gwarchod rhag hepatitis B hefyd ac fe’i cyflwynwyd ar gyfer holl fabanod y DU a anwyd ar neu ar ôl 1 Awst 2017.
Mae Infanrix hexa yn frechlyn anweithredol ar ffurf powdwr a hylif ar gyfer ei ail-greu cyn brechu. Mae Vaxelis yn frechlyn anweithredol chwistrelladwy mewn chwistrell wedi'i lenwi ymlaen llaw.
Gellir defnyddio Infanrix hexa neu Vaxelis i reoli anafiadau sy’n dueddol o arwain at detanws ymhlith plant dan 10 oed nad ydynt wedi cael eu prif gwrs o imiwneiddiadau sy’n cynnwys tetanws.
Mae cyfarwyddyd ar drin achosion o detanws a rheoli briwiau sy'n agored i detanws ar gael yma: TetanusTetanws: cyngor i weithwyr iechyd.
Dylid rhoi tetanws imiwnoglobwlin yn gydredol yn unol â’r argymhellion swyddogol.
Mae'r Amserlen Imiwneiddio Rheolaidd Gyflawn (PDF) yn cynnwys gwybodaeth am brechlynnau rheolaidd a'r rhai sydd ddim yn rheolaidd.
Mae argymhellion y rhaglen frechu gan y Cydbwyllgor ar Frechu ac Imiwneiddio (JCVI) a pholisi Llywodraeth Cymru i’w gweld yn y dolenni isod.
Cydbwyllgor ar Frechu ac Imiwneiddio - GOV.UK (darllenwch gyhoeddiadau a datganiadau JCVI; chwiliwch am allweddeiriau e.e.: polio)
Rhaglen dal i fyny polio brys ar gyfer plant dan 5 oed (WHC/2022/027) Hydref 2022 | LLYW.CYMRU
Rhaglen imiwneiddio ar gyfer brechlyn hexavalent i fabanod (WHC/2017/039 | LLYW.CYMRU
NES - Imiwneiddio heb ei drefnu ar gyfer plant a phobl ifanc
Gellir dod o hyd i gyrsiau ar-lein a deunyddiau hyfforddi am nifer o frechlynnau ac afiechydon ar y dudalen E-ddysgu Imiwneiddio.
Mae gwybodaeth ac adnoddau pellach am hyfforddiant imiwneiddio ar gael ar y dudalen Adnoddau hyfforddi a digwyddiadau.
Difftheria – y llyfr gwyrdd, pennod 15
Tetanws – y llyfr gwyrdd, pennod 30
Pertwsis (y pas) - y llyfr gwyrdd, pennod 24
Polio – y llyfr gwyrdd, pennod 26
Haemophilus influenzae type b (Hib) - y llyfr gwyrdd, pennod 16
Hepatitis B - y llyfr gwyrdd, pennod 18
Y brechlun cyfun hecsafalent: canllawiau'r rhaglen
Tetanws: cyngor i weithwyr iechyd
Brechu unigolion sydd gyda statws imiwneiddio ansicr ney angyflawn - GOV.UK
Gellir dod o hyd i dempliedi PGD ar y dudalen Cyfarwyddiadau Grwpiau Cleifion (PGDs) a Tudalen Glanio Protocolau.
Mae gwybodaeth goruchwyliaeth brechu ar gael ar y tudalennau isod: