Mae deall synergedd presgripsiynu cymdeithasol yn allweddol i wella iechyd a llesiant i bawb

Cyhoeddwyd: 5 Medi 2022

Mae adroddiad newydd a gyhoeddwyd gan yr Is-adran Gofal Sylfaenol, Iechyd Cyhoeddus Cymru, yn tynnu sylw at y gwahaniaethau a'r synergedd rhwng gwasanaethau iechyd corfforol a meddyliol, gweithgareddau llesiant ac asedau cymunedol; a phresgripsiynu cymdeithasol.

Mae presgripsiynu cymdeithasol, ymyriad anghlinigol, a ddiffinnir yng Nghymru fel ‘cysylltu dinasyddion â chymorth cymunedol i reoli eu hiechyd a'u llesiant yn well’ wedi cael cymorth a chydnabyddiaeth, fel dull pwysig o wella iechyd a llesiant i bawb.  

Mae'r model presgripsiynu cymdeithasol presennol yng Nghymru yn gyfannol, yn canolbwyntio ar y person ac yn integreiddio â gwasanaethau statudol ar draws sectorau. Mae'r ‘Model Rhyngwyneb Presgripsiynu Cymdeithasol’ yn adlewyrchu'r ffyrdd nodedig y mae pobl yn ymgysylltu â'r gwasanaethau a'r gweithgareddau hyn, ond mae'n cydnabod bod pwyntiau cyfarfod clir wrth edrych arnynt gyda'i gilydd. Mae'r rhyngwynebau canlynol wedi'u trafod: 

• Presgripsiynu Cymdeithasol gyda Gweithgareddau Llesiant ac Asedau Cymunedol 
• Presgripsiynu Cymdeithasol gyda Gwasanaethau Iechyd Corfforol a Meddyliol 
• Presgripsiynu cymdeithasol gyda Gwasanaethau Iechyd Corfforol a Meddyliol a Gweithgareddau Llesiant ac Asedau Cymunedol 

Meddai Zoe Wallace, Cyfarwyddwr Gofal Sylfaenol “Mae'r Model Rhyngwyneb Rhagnodi Cymdeithasol hwn yn helpu i ddangos rhyngweithio presgripsiynu cymdeithasol â gwasanaethau a gweithgareddau presennol. Bydd deall y rhyngwynebau hyn yn helpu i weithredu fframwaith cenedlaethol presgripsiynu cymdeithasol Llywodraeth Cymru sydd ar y gweill”. 

Mae pum argymhelliad wedi'u nodi sydd â'r nod o lywio cyfeiriad strategol a datblygu polisi mewn perthynas â phresgripsiynu cymdeithasol, gyda'r nod o gefnogi a gwella llesiant cenedlaethau'r presennol a'r dyfodol yng Nghymru. 

Dyma'r rhain:  

1. Cydnabod y rhyngwyneb rhwng iechyd cymdeithasol, corfforol a meddyliol a llesiant a mynd i'r afael â hyn ym mhob polisi.  
2. Cefnogi'r rhyngweithio a'r synergedd rhwng pob cydran yn y model rhyngwyneb presgripsiynu cymdeithasol, drwy wneud iechyd a llesiant teg y boblogaeth yn ganolog i gynllunio gwasanaethau.  
3. Ymgorffori dull sy'n canolbwyntio ar y person o gael mynediad at wasanaethau, gweithgareddau ac asedau i gefnogi pobl i reoli eu hiechyd a'u llesiant yn well.  
4. Cynorthwyo'r rhai sy'n atgyfeirio (gan gynnwys hunanatgyfeirio) i ddeall rôl a diben gwasanaethau, gweithgareddau ac asedau i gefnogi gwahanol anghenion. 
5. Er mwyn cyflawni canlyniadau hirdymor presgripsiynu cymdeithasol, mae angen cynyddu graddfa a chynaliadwyedd gwasanaethau, gweithgareddau ac asedau y mae presgripsiynu cymdeithasol yn dibynnu arnynt.