Cyhoeddwyd: 27 Ebrill 2023
Mae arbenigwyr iechyd cyhoeddus yn annog pobl i ymgyfarwyddo â symptomau strôc, un o'r achosion mwyaf o farwolaeth yng Nghymru. Mae triniaeth feddygol gynnar ar gyfer strôc nid yn unig yn achub bywydau, mae'n cynyddu'r cyfle o wella hefyd. Mae'r ymgyrch Cam N.E.S.A. yn lansio ledled Cymru heddiw (27 Ebrill) i atgoffa pobl am symptomau strôc a phwysigrwydd cael cymorth meddygol brys.
Strôc yw pumed achos arweiniol unigol marwolaeth yng Nghymru a'r achos unigol mwyaf o anabledd cymhleth. Mae oedi o ran cael triniaeth ar gyfer strôc yn lladd celloedd yr ymennydd ac yn anffodus gall fod yn angheuol. Dyna pam mae'n bwysig cymryd y cam N.E.S.A.
Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru wedi datblygu ymgyrch ddwyieithog genedlaethol i'w chynnal ar draws teledu, radio a'r cyfryngau cymdeithasol drwy gydol mis Ebrill a mis Mai 2023.
Goroeswr strôc, astudiaeth achos. Cafodd Fran, 49 oed, o Bentre'r Eglwys ym Mhontypridd strôc ym mis Mawrth 2022. Dihunodd y fam i dri o blant yng nghanol y nos ond nid oedd ganddi syniad ei bod yn profi symptomau cyntaf strôc.
“Dihunais ac roedd fy wyneb yn teimlo'n rhyfedd, yfais ddiod ac roedd yn diferu i lawr fy wyneb ond ni feddyliais ddim amdano. Roeddwn yn credu fy mod wedi blino felly es i yn ôl i gysgu gan nad oedden eisiau bod yn ddramatig a tharfu ar fy ngŵr a'm plant. Ar ôl dihuno yn y bore, es i lawr stâr. Ceisiais siarad â fy ngŵr, ond ni ddaeth unrhyw eiriau allan. Ceisiais siarad cwpwl o weithiau ond yna fe es i banig. Roedd ofn arnaf ac nid oedd gennyf syniad beth oedd yn digwydd i mi.”
Nid oedd gan dri o blant y Rheolwr Gwasanaethau syniad am strôc na'r prawf NESA. Meddai ei mab 14 oed Macsen,
“Doeddwn i ddim yn gwybod beth oedd strôc na beth oedd y symptomau cyn i fy mam gael strôc. Rwy'n gwybod nawr mor bwysig ydyw i gymryd y cam NESA a gwybod am holl arwyddion y strôc. Dylai mwy o bobl wybod y dylent ffonio 999 a mynd i'r ysbyty cyn gynted ag y gallant.”
Mae'r strôc wedi gadael Fran ag affasia, sy'n effeithio ar ei chyfathrebu a hefyd yn golygu ei bod wedi blino.
Meddai Shakeel Ahmad, yr Arweinydd Clinigol Cenedlaethol ar gyfer Strôc:
“Am bob munud y mae strôc yn cael ei gadael heb ei thrin, mae hyd at 2 miliwn o gelloedd yr ymennydd yn marw, felly mae'n bwysig cymryd y cam NESA. Gall wneud gwahaniaeth sylweddol i'r siawns y bydd rhywun yn goroesi yn ogystal â gwella eu hadferiad a'u hailsefydlu.”
Meddai Katie Chappelle, Swyddog Cyswllt Cymru,
“Bob 5 munud, bydd rhywun yn y DU yn cael strôc. Mae strôc yn lladd miloedd ar filoedd ac yn gadael eraill ag anabledd cymhleth a difrifol bob blwyddyn. Cymryd y cam NESA yw'r peth mwyaf y gallwch ei wneud i achub bywyd. Cyn gynted ag y gwelwch unrhyw rai o arwyddion strôc ynddoch chi neu rywun arall, mae angen i chi ffonio 999. Mae trin strôc fach gyda'r un brys â strôc yn hanfodol hefyd. Os gwelwch unrhyw rai o'r arwyddion hyn, hyd yn oed am gyfnod byr, mae'n bwysig eich bod yn gweithredu.
Y llynedd gwelsom filoedd o bobl a oedd yn amau eu bod wedi cael strôc yn gwrthod ffonio 999 oherwydd ofn dal COVID-19 neu bod yn faich ar y GIG. Gallai pobl bellach fod yn byw gydag anabledd mwy difrifol nag y byddent fel arall oherwydd eu bod wedi oedi cyn ffonio 999. Dyna pam mae angen i chi wybod bod cymryd y cam NESA a ffonio 999 yn achub bywydau.”