Cyhoeddwyd: 18 Ebrill 2024
Dylid blaenoriaethu cymorth dros gosbi wrth helpu pobl ifanc sydd am roi'r gorau i fepio, yn ôl arbenigwyr iechyd cyhoeddus.
Mae’r argymhelliad yn un o'r arferion gorau a nodwyd gan y Grŵp Ymateb i Ddigwyddiad (IRG)* a gynullwyd gan Iechyd Cyhoeddus Cymru i ymchwilio i'r cynnydd pryderus mewn fepio ymhlith plant a phobl ifanc. Ymhlith yr argymhellion eraill mae mesurau polisi i gyfyngu ar welededd, apêl ac argaeledd fêps i bobl ifanc, fel gwaharddiad ar ddyfeisiau tafladwy, cyflwyno pecynnau plaen, a chyfyngiadau ar enwau blasau fêps.
Yn ei adroddiad terfynol a gyhoeddir heddiw, mae'r IRG yn argymell y dylid ystyried fepio fel mater dibyniaeth, yn hytrach n a gweithred o gamymddwyn bwriadol ac y dylai gwasanaethau cymorth adlewyrchu hynny. Yn ogystal â hyn, mae'r IRG hefyd yn argymell y dylai pobl ifanc sydd ag angen penodol mewn perthynas â'u dibyniaeth gael mynediad at therapïau disodli nicotin (NRT). Mae therapïau disodli eisoes ar gael i unrhyw un dros 12 oed sy'n smygu. Gall NRT gynnwys gwm cnoi, clytiau croen, neu anadlyddion.
Mae'r IRG yn gwneud argymhellion pellach ar gyfer mesurau rheoli polisi i gyfyngu ar welededd, apêl ac argaeledd fêps i blant a phobl ifanc:
Dadnormaleiddio fepio - Ni ddylid caniatáu fepio mewn mannau sydd wedi'u bwriadu ar gyfer plant a phobl ifanc yn bennaf. Dylid gwneud hyn drwy annog lleoliadau sy'n gweithio gyda phobl ifanc i ddatblygu polisïau dim fepio.
Pecynnau ac arddangos - Mae cyfyngu ar hysbysebu, pecynnau ac arddangos fêps yn debygol o fod yn un o'r mesurau mwyaf effeithiol ar gyfer mynd i'r afael â fepio ymhlith plant a phobl ifanc yng Nghymru.
Dyfeisiau tafladwy - Dylid gwahardd gwerthu a chyflenwi dyfeisiau tafladwy (untro).
Blasau - Dylid cyfyngu blasau yn gyfreithiol i restr benodol o ddisgrifyddion sylfaenol fel tybaco, mintys, menthol a ffrwythau.
Meddai Chris Emmerson, Ymgynghorydd Iechyd Cyhoeddus ar gyfer Iechyd Cyhoeddus Cymru: “Mae'r arferion gorau hyn yn darparu fframwaith cynhwysfawr ar gyfer cefnogi pobl ifanc sy'n fepio yng Nghymru. Drwy weithredu'r arferion hyn, gallwn fynd i'r afael yn well ag anghenion cymhleth plant a phobl ifanc sy'n cael trafferth gyda dibyniaeth ar fepio. Mae therapïau disodli nicotin, sydd eisoes yn cael eu cynnig i'r rhai dros 12 oed sy'n smygu, yn un dull a allai helpu plant a phobl ifanc allan o'u dibyniaeth ar fepio ochr yn ochr â dulliau cymorth eraill.
“Mewn cyfnod byr, mae'r Grŵp Ymateb i Ddigwyddiad wedi rhoi mewnwelediad hanfodol i'r broblem fepio ymhlith pobl ifanc yng Nghymru. Mae consensws clir bod yn rhaid mynd i'r afael â'r cynnydd mewn fepio ymhlith pobl ifanc ar frys wedi dod i'r amlwg, a thrwy barhau i weithio gyda'n gilydd mae gennym y cyfle gorau o fynd i'r afael â'r mater yn gyflym ac yn effeithiol.”