Arwr rygbi Cymru yn annog pobl i gael y prawf sgrinio'r coluddyn
Yn ôl data diweddar, cymerodd ychydig dros un o bob dau o bobl gymwys yng Nghymru ran yn sgrinio Canser y Coluddyn y GIG am ddim yng Nghymru yn ystod 2018-19.
Ar hyn o bryd yng Nghymru, mae pobl 60 i 74 oed yn gymwys i gael prawf sgrinio coluddion am ddim y GIG bob dwy flynedd.
Gall cymryd rhan mewn sgrinio leihau eich risg o farw o ganser y coluddyn, gyda chleifion naw gwaith yn fwy tebygol o oroesi canser y coluddyn os caiff ei ganfod yn gynnar.
Mae'r data diweddaraf yn dangos gwelliannau gyda nifer y rhai sy'n cael y prawf yn cynyddu ledled Cymru, yn enwedig yn y grwpiau mwyaf difreintiedig, ond Sgrinio Coluddion sydd â'r nifer isaf o gyfranogwyr o hyd o gymharu â'r holl raglenni sgrinio yng Nghymru.
Nododd Merthyr Tudful ac Wrecsam y cyfraddau isaf o ran defnyddio'r pecyn yng Nghymru, gydag Sir Fynwy ac Bro Morgannwg yn nodi'r cyfraddau uchaf.
Mae nifer y dynion a gafodd brawf sgrinio yn arbennig o isel, gyda dim ond 54% o’r boblogaeth yn cymryd rhan mewn sgrinio.
Mae Iechyd Cyhoeddus Cymru a Bowel Cancer UK wedi dod at ei gilydd i ddyfeisio ymgyrch i gynyddu nifer y rhai sy'n cael y prawf sgrinio'r coluddyn.
Mae'r ymgyrch yn cynnwys arwr rygbi Cymru, Jamie Roberts, a bydd yn rhedeg drwy gydol y chwe gwlad gan annog pobl, yn enwedig dynion, i gwblhau'r prawf.
Mae'r prawf sgrinio, sydd â chyfarwyddiadau cam wrth gam, yn cael ei gwblhau gartref a'i ddychwelyd drwy'r post, ac mae'n chwilio am waed cudd mewn carthion a all fod yn arwydd cynnar o ganser y coluddyn.
Meddai Jamie Roberts, llysgennad yr ymgyrch:
“Rwy'n falch o fod yn rhan o'r ymgyrch hon gan fod angen i lawer mwy o bobl fod yn ymwybodol o bwysigrwydd cymryd y prawf sgrinio.
“Mae'n syml a gellir ei wneud o fewn preifatrwydd eich cartref eich hun, ac nid yw'n costio dim i chi. Peidiwch â bod ofn, gwnewch y prawf.”
Meddai Dr Ardiana Gjini, Arweinydd Ymgynghorol Sgrinio Canser ar gyfer Iechyd Cyhoeddus Cymru:
“Rydym yn falch o'r gwelliannau a welsom yn ystod y llynedd o ran y cynnydd yn nifer y bobl sy'n defnyddio'r pecyn sgrinio newydd ar gyfer canser y coluddyn, ac rydym yn arbennig o falch oherwydd bod mwy o bobl o ardaloedd difreintiedig wedi gwneud hynny. Mae hyn yn golygu bod pobl sy'n byw yn ein cymunedau lleiaf cefnog yn cynyddu eu siawns o atal canser y coluddyn neu ganfod canser ar gamau cynnar, pan fo'r cyfle o oroesi yn uwch.
“Er gwaethaf hyn, mae llawer mwy o bobl a allai gael budd o'r rhaglen iechyd cyhoeddus hon o ansawdd uchel, a allai achub bywydau.”
Meddai Lowri Griffiths, Pennaeth Cymru yn Bowel Cancer UK:
“Gwyddom mai cymryd rhan mewn sgrinio canser y coluddyn yw'r ffordd orau o wneud diagnosis o'r clefyd yn gynnar, pan fydd triniaeth yn gweithio orau. Er ein bod yn falch bod mwy o bobl wedi cwblhau'r prawf dros y flwyddyn ddiwethaf, mae bron hanner y bobl a wahoddwyd heb gwblhau'r prawf. Rydym yn gobeithio y bydd yr ymgyrch hysbysebu gyda Jamie Roberts a Sgrinio Coluddion Cymru yn annog mwy o bobl i gymryd y prawf hwn sy'n achub bywyd pan fyddant yn ei gael drwy'r post am ddim.”
I gael rhagor o wybodaeth am sgrinio, ewch i'r dollenni isod: