Amlinella'r dudalen hon gwybodaeth ac adnoddau sy'n cefnogi gweithwyr iechyd a gofal i darparu'r rhaglenni brechu.
Os oes gennych chi gwestiwn am imiwneiddio, edrychwch ar Y Llyfr Gwyrdd, y PGD perthnasol, ein cronfa helaeth o Gwestiynau Cyffredin a / neu holwch eich cydlynydd / tîm imiwneiddio lleol. Os na allwch chi ddod o hyd i ateb wedyn, e-bostiwch eich ymholiad at phw.vaccines@wales.nhs.uk.
Ar y dudalen
Byddwch yn ymwybodol nad yw adnoddau ar ein tudalennau imiwneiddio a brechu yn cymryd lle barn glinigol ymarferwyr. Dylai ymarferwyr gyfeirio at imiwneiddio rhag clefydau heintus (Llyfr Gwyrdd) Asiantaeth Diogelwch Iechyd y DU (UKHSA) i gael y wybodaeth ddiweddaraf am weinyddu brechlynnau a gweithdrefnau brechu, ar gyfer clefydau heintus y gellir eu hatal drwy frechu yn y DU.
Gellir chwilio am daflenni data a thaflenni cleifion Crynodeb o Nodweddion Cynnyrch (SPC) ar y Compendiwm Meddyginiaethau electronig (cliciwch ar y ddolen, teipiwch enw'r brechlyn (e.e. polio) yn y blwch chwilio, yna cliciwch Go):
Mae MedicinesComplete (Llyfr Fformiwlâu Cenedlaethol Prydain gynt (BNF)) hefyd yn ddefnyddiol i gael gwybodaeth am frechlynnau/imiwnoglobwlin penodol:
Mae Grŵp Brechlyn Rhydychen yn darparu gwybodaeth am frechlynnau, clefydau heintus, diogelwch a gwyddor brechlynnau. Mae'r grŵp wedi llunio adnodd defnyddiol sy'n amlinellu'r cynhwysion mewn brechlynnau (yn yr adran diogelwch a gwyddor brechlynnau):
Gallwch arechebu taflenni, posteri ac adnoddau brechu eraill o Adnoddau Gwybodaeth Iechyd.
Cyhoeddwyd Fframwaith Imiwneiddio Cenedlaethol Cymru gan Lywodraeth Cymru ym mis Hydref 2022. Fe’i datblygwyd i adeiladu ar y ddarpariaeth ragorol o raglenni brechu ac imiwneiddio ac i baratoi’r ffordd ar gyfer trawsnewid brechlynnau yng Nghymru. Mae'r fframwaith yn nodi 6 maes blaenoriaeth allweddol i ganolbwyntio arnynt: tegwch brechu; brechu wedi'i alluogi'n ddigidol; cymhwysedd; llythrennedd brechu cyhoeddus; defnyddio; a llywodraethu.
Fframwaith Imiwneiddio Cenedlaethol Cymru Llywodraeth Cymru Hydref 2022
Mae'r Cyd-bwyllgor ar Imiwneiddio a Brechu (JCVI) yn bwyllgor cynghori arbenigol annibynnol sy'n rhoi cyngor imiwneiddio i awdurdodau iechyd y DU, gan gynnwys amserlenni brechu ac argymhellion diogelwch brechlynnau. Yng Nghymru, mae ganddo gyfrifoldeb statudol.
Mae gwefan y JCVI yn cynnwys gwybodaeth, adroddiadau blynyddol, cofnodion cyfarfodydd, cyhoeddiadau, datganiadau, cyngor, argymhellion, a dolen i gynnwys wedi'i archifo: Joint Committee on Vaccination and Immunisation - GOV.UK.
Mae'r Llyfr Gwyrdd yn cynnwys y wybodaeth ddiweddaraf am frechlynnau a gweithdrefnau brechu, ar gyfer clefydau heintus y gellir eu hatal drwy frechu yn y DU. Immunisation against infectious disease - GOV.UK.
Mae'r amserlen imiwneiddio gyflawn yn cynnwys gwybodaeth am frechiadau rheolaidd a brechiadau nad ydynt yn rheolaidd.
Mae amserlen imiwneiddio rheolaidd y DU yn cwmpasu pob plentyn ac oedolyn. Argymhellir brechlynnau ychwanegol ar gyfer rhai unigolion risg uchel e.e.. Brechlynnau Hep B, BCG, niwmococol a meningococol. I gael rhagor o wybodaeth gweler penodau perthnasol y Llyfr Gwyrdd.
Gall cymhwysedd am brechlyn fod yn wahanol yng Nghymru a Lloegr ar gyfer rhai rhaglenni.
Mae'r ddolen isod yn rhoi nodyn atgoffa, yn seiliedig ar y Llyfr Gwyrdd, i helpu gweithwyr iechyd proffesiynol i frechu pobl yn gywir i'w hamddiffyn nhw a'u teuluoedd rhag clefydau.
Os nad yw'n hysbys a yw plant ac oedolion sy'n dod i'r DU wedi cael eu himiwneiddio'n llwyr, dylid tybio nad ydynt wedi'u himiwneiddio a dylid cynllunio cwrs llawn o imiwneiddiadau:
Gellir dod o hyd i brotocolau imiwneiddio ar gyfer cleifion ar ôl trawsblaniad a phobl â chanser neu lewcemia isod:
Oedolion
Plant
Nodyn: Cyfeiriwch at newidiadau cenedlaethol y rhaglen imiwneiddio plentyndod ochr yn ochr â'r canllawiau protocol canlynol.
Mae Pennod 12 y Llyfr Gwyrdd yn cynnwys gwybodaeth am imiwneiddio i weithwyr iechyd cyhoeddus proffesiynol:
Cyngor i weithwyr iechyd proffesiynol ar fenywod beichiog sy'n cael eu brechu'n anfwriadol rhag coronafeirws (COVID-19), brech yr ieir, yr eryr neu'r frech goch, clwy'r pennau, rwbela.
Mae'r dudalen hon yn cynnwys adnoddau a chanllawiau gan Iechyd Cyhoeddus Cymru ac eraill i gefnogi GIG Cymru i leihau annhegwch ac anghydraddoldebau o ran rhoi'r brechlyn.
Ceir cyrsiau ar-lein a deunyddiau hyfforddi am nifer o frechlynnau a chlefydau drwy'r dudalen E-ddysgu.
Ceir rhagor o wybodaeth ac adnoddau ar imiwneiddio ar y dudalen Adnoddau Hyfforddi a Digwyddiadau.
Maintaining immunisation clinics during COVID-19 (Royal College of Nursing)
Storage, distribution and disposal of vaccines: the green book, chapter 3 (UKHSA)
Mae trafod a storio brechlynnau'n gywir cyn eu rhoi yn hanfodol er mwyn cynnal effeithiolrwydd brechlynnau. Y cysyniad allweddol yw'r tymheredd cyson, sy'n cynnwys popeth sy'n angenrheidiol i gadw brechlynnau o dan yr amodau storio gofynnol o'r gwneuthurwr hyd at eu rhoi.
Mae sensitifrwydd tymheredd brechlynnau gan Sefydliad Iechyd y Byd yn cynnig gwybodaeth am reoli brechlynnau i'w diogelu rhag gwres ac oerfel ac mae'n cynnwys manylion am sefydlogrwydd brechlynnau a ddefnyddir fel rhan o raglenni imiwneiddio cenedlaethol.
Canllawiau ar Ddigwyddiadau Brechu (Diweddarwyd Ionawr 2020) Canllawiau i weithwyr iechyd proffesiynol sy'n ymwneud ag imiwneiddio ar gamau i'w cymryd mewn ymateb i wallau o ran brechlynnau.
Mae ImmForm hefyd yn cael ei ddefnyddio i roi gwybod am achosion mewn perthynas â thymheredd cyson:
Weithiau mae'r dosau ar gyfer rhai brechlynnau plentyndod trwyddedig yn wahanol (“oddi ar y label”) i'r dosau a argymhellir yng Nghrynodeb o Nodweddion Cynnyrch (SPC) y cwmni. Gelwir hyn yn gyffredinol yn ddefnydd “oddi ar y label”.
Yn yr achosion hyn, mae'r argymhelliad “oddi ar y label” yn cael ei ategu gan ganllawiau gan y llywodraeth, y JCVI neu un o argymhellion y Llyfr Gwyrdd ac mae wedi'i gynnwys yn y templedi PGD.
Nid oes y fath beth â brechlyn "perffaith", sy'n rhoi amddiffyniad 100% i bawb sy'n ei gael, neu un sy'n gwbl ddiogel i bawb yn y boblogaeth ei dderbyn. Gall brechlynnau effeithiol (h.y. brechlynnau sy'n ysgogi imiwnedd amddiffynnol) greu rhai sgil-effeithiau annymunol, ond mae'r rhan fwyaf ohonynt yn ysgafn ac yn gyffredinol maent yn gwella'n gyflym. Mae llawer o ddigwyddiadau y credir eu bod yn gysylltiedig â brechu nad ydynt o ganlyniad i'r brechlyn ei hun mewn gwirionedd. Fel arfer, nid yw'n bosibl rhagweld pa unigolion a allai gael adwaith i frechlyn. Bydd dilyn canllawiau ar wrtharwyddion yn sicrhau bod y risg o effeithiau andwyol difrifol yn cael ei lleihau i'r eithaf.
Mae'r Cynllun Cerdyn Melyn yn hanfodol o ran helpu'r Asiantaeth Rheoleiddio Meddyginiaethau a Chynhyrchion Gofal Iechyd (MHRA) i fonitro diogelwch brechlynnau yn y DU. Dylid rhoi gwybod am bob ymateb andwyol difrifol i gyffuriau (ADR) a amheuir ar gyfer meddyginiaethau a brechlynnau sefydledig, hyd yn oed os yw'r effaith yn cael ei chydnabod yn dda. Nid oes rhaid profi achosiaeth er mwyn rhoi gwybod am ADR a amheuir, dim ond amheuaeth sydd ei hangen.
Ar gyfer materion brys sy'n gysylltiedig â diffyg a amheuir mewn brechlyn, dylid rhoi gwybod o'r Ganolfan Adrodd Meddyginiaethau Diffygiol yr MHRA: Contact MHRA - GOV.UK (www.gov.uk)
Gellir rhoi gwybod am unrhyw sgil-effeithiau a amheuir mewn perthynas â brechlynnau a meddyginiaethau drwy’r cynllun Cerdyn Melyn yn: Yellow Card | Making medicines and medical devices safer (mhra.gov.uk).
Gall y cyhoedd a gweithwyr gofal iechyd proffesiynol ddod o hyd i ragor o wybodaeth am waith asiantaeth yr MHRA, rhybuddion diogelwch, a sut i roi gwybod am unrhyw broblemau yn: Medicines, medical devices and blood regulation and safety: Vigilance, safety alerts and guidance - detailed information - GOV.UK (www.gov.uk)
Mae Diogelwch Cleifion Cymru yn cynorthwyo sefydliadau'r GIG i wella diogelwch cleifion: Patient Safety Wales - Delivery Unit (nhs.wales)
Mae Sefydliad Iechyd y Byd (WHO) yn cadw cofrestr o wefannau dibynadwy wedi'u dilysu y gellir eu hargymell i rieni a gweithwyr proffesiynol: Check the source: WHO-validated websites provide trustworthy information on vaccine safety
Gellir dod o hyd i'r rhybuddion diogelwch, rhybuddion ac achosion o alw yn ôl diweddaraf yr MHRA: Alerts, recalls and safety information: drugs and medical devices - GOV.UK (www.gov.uk)
Mae gan frechlynnau newydd sy'n destun monitro ychwanegol driongl du gwrthdro (▼) wedi'i arddangos yn eu taflen pecyn a chrynodeb o nodweddion y cynnyrch, ynghyd â brawddeg fer yn esbonio beth mae'r triongl yn ei olygu – nid yw'n golygu nad yw'r brechlyn yn ddiogel. Dylid rhoi gwybod am bob ADR ar gyfer y brechlynnau hyn. Gellir dod o hyd i wybodaeth am y Cynllun Triongl Du: The Yellow Card scheme: guidance for healthcare professionals, patients and the public - GOV.UK (www.gov.uk)
Surveillance and monitoring for vaccine safety: the green book, chapter 9 - GOV.UK (www.gov.uk)
Dewch o hyd i wybodaeth am wyliadwriaeth brechu:
Vaccine Damage Payment Scheme: the green book, chapter 10 - GOV.UK (www.gov.uk)
Mae'r Vaccine Damage Payment Scheme yn darparu un taliad, di-dreth i bobl (neu eu teuluoedd) sydd wedi dioddef anabledd meddyliol a/neu gorfforol difrifol o ganlyniad i imiwneiddio rhag clefydau penodol.
Mae Grŵp Strategaeth Feddyginiaethau Cymru (AWMSG) yn rhoi cyngor i Lywodraeth Cymru ar ddefnyddio, rheoli a rhagnodi meddyginiaethau yng Nghymru. Mae Canolfan Therapiwteg a Thocsicoleg Cymru Gyfan (AWTTC) yn cefnogi AWMSG a'i is-grwpiau. Rôl yr AWMSG yw
Nod Cod Cymdeithas Diwydiant Fferyllol Prydain yw sicrhau bod hyrwyddo meddyginiaethau presgripsiwn yn cael ei gynnal mewn modd cyfrifol, moesegol a phroffesiynol. Sefydlwyd yr Awdurdod Cod Ymarfer Meddyginiaethau Presgripsiwn (PMCPA) i weithredu'r Cod Ymarfer ar gyfer y Diwydiant Fferyllol yn annibynnol ar y Gymdeithas ei hun.
Yng Nghymru, mae byrddau iechyd yn defnyddio'r cymhwysiad System Integredig Plant a Phobl Ifanc (CYPrIS) (a ddatblygwyd gan Wasanaeth Gwybodeg GIG Cymru) i gadw cofnodion wedi'u diweddaru ar gyfer y plant y maent yn darparu gofal iddynt.
Mae'r cymhwysiad CYPrIS yn cefnogi'r gwaith cyffredinol o reoli iechyd plant drwy ddarparu data a gofynion adrodd statudol i GIG Cymru ac Iechyd Cyhoeddus Cymru.
Mae CYPrIS yn darparu swyddogaeth ar gyfer y rhaglen genedlaethol Imiwneiddio Plant. Mae'n chwarae rhan hanfodol yn y gwaith o alw, ailalw a chofnodi imiwneiddio plant. Pryd bynnag y rhoddir imiwneiddio mewn practis cyffredinol, yn yr ysgol, gartref neu mewn ysbyty, i unrhyw blentyn hyd at 18 oed; rhaid dychwelyd ffurflen imiwneiddio wedi'i drefnu neu heb ei drefnu i'r Swyddfa Iechyd Plant Leol. Mae hyn yn bwysig, gan ei fod yn sicrhau bod cofnodion y System Iechyd Plant yn gyfredol.
Mae gan bob bwrdd iechyd adran iechyd plant. Cysylltwch â'ch bwrdd iechyd lleol a gofynnwch am gael siarad â rhywun yn yr adran iechyd plant.
Mae'r adran hon yn cynnwys dolenni i wybodaeth ac adnoddau ar gyfer yr holl imiwneiddio yn ystod yr arddegau a/neu raglenni imiwneiddio mewn ysgolion.