Neidio i'r prif gynnwy

Cyhoeddwyd bod yr achosion o cryptosporidiwm yn y Bont-faen wedi dod i ben

DATGANIAD

18 Mehefin 2025

Yn dilyn cyfarfod diweddaraf y Tîm Rheoli Achosion aml-asiantaeth ar 18 Mehefin 2025, mae'r achos o cryptosporidiwm sy'n gysylltiedig â Siop Fferm Cowbridge yn Fferm Marlborough Grange, Cross Ways, Y Bont-faen, wedi'i ddatgan yn swyddogol fod drosodd.

Cysylltwyd cyfanswm o 89 o achosion wedi'u cadarnhau â'r achosion. Ni nodwyd unrhyw achosion newydd ers cynnal cyfarfod diwethaf yr OCT ar 28 Mai 2025, ac ystyrir bod yr achosion bellach wedi cau.

Dywedodd Susan Mably, Ymgynghorydd Diogelu Iechyd yn Iechyd Cyhoeddus Cymru:

“Hoffem ddiolch i bawb yr effeithiwyd arnynt gan yr achosion hyn am eu dealltwriaeth a’u cydweithrediad.

“Rydym yn arbennig o ddiolchgar i’n cydweithwyr o’r Gwasanaethau Rheoleiddio a Rennir, Cyngor Bro Morganwg, Bwrdd Iechyd Prifysgol Caerdydd a’r Fro ac Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion am eu harbenigedd a’u partneriaeth drwy gydol yr ymchwiliad hwn.”

Fel rhan o weithdrefnau iechyd cyhoeddus arferol, bydd adolygiad llawn o achosion yn digwydd nawr a bydd adroddiad ar achosion yn cael ei gynhyrchu.
Er bod yr achosion wedi dod i ben, mae Iechyd Cyhoeddus Cymru yn parhau i bwysleisio pwysigrwydd ymarfer hylendid da – gan gynnwys golchi dwylo’n drylwyr â sebon a dŵr – yn enwedig ar ôl dod i gysylltiad ag anifeiliaid neu’r amgylchedd naturiol.

Mae prif symptomau haint cryptosporidiwm yn cynnwys:

  • Dolur rhydd dyfrllyd
  • Poenau neu grampiau stumog
  • Cyfog neu chwydu
  • Twymyn ysgafn
  • Colli archwaeth
  • Colli pwysau

Fel arfer, mae'r symptomau'n dechrau rhwng dau a 10 diwrnod ar ôl dod i gysylltiad â'r afiechyd a gallant bara hyd at bythefnos.

Er mwyn helpu i leihau'r risg o haint, atgoffir pobl sy'n ymweld â ffermydd i ddilyn y rhagofalon hylendid hyn:

  • Osgowch gysylltiad agos ag anifeiliaid – gan gynnwys dal, cwtsio neu gusanu anifeiliaid – mae hyn yn cynyddu'r risg o salwch yn sylweddol.
  • Golchwch eich dwylo'n drylwyr gyda sebon a dŵr cynnes bob amser ar ôl cyffwrdd ag anifeiliaid, esgidiau, dillad, beiciau, sgwteri, pramiau ac ati cyn bwyta neu yfed. Nid yw geliau dwylo sy'n seiliedig ar alcohol yn darparu digon o lanhau.
  • Y weithred gorfforol o olchi â sebon a dŵr yw'r ffordd fwyaf dibynadwy o gael gwared â'r parasit o'r croen.
  • Goruchwyliwch blant yn ofalus i sicrhau eu bod yn golchi eu dwylo'n iawn ac i osgoi cyswllt agos, yn enwedig cwtsio neu gusanu'r anifeiliaid.
  • Peidiwch â bwyta na yfed wrth gyffwrdd ag anifeiliaid neu gerdded o amgylch y fferm.
  • Tynnwch a glanhewch esgidiau a golchwch ddwylo ar ôl gadael y fferm.
  • Dylai menywod beichiog gymryd gofal arbennig i osgoi cysylltiad ag ŵyn newydd-anedig yn ystod tymor wyna.

Mae rhagor o wybodaeth am Cryptosporidium ar gael ar wefan gov.uk:

https://www.gov.uk/guidance/cryptosporidium-public-advice